یکی از رایج ترین سنگ های استفاده شده در معماری امروز ایران ، سنگ تراورتن (Travertin) می باشد . تراورتن از آن دسته از سنگ های رسوبیست که طی صد ها سال انباشت رسوبات معدنی درون آب های گرم بوجود می آید . عمده دلیل استفاده از این نوع سنگ وجود حفره های فراوان در آن می باشد که در اثر حبس گازهای موجود در آب گرم بوجود آمده اند . این تخلخل باعث می شود تا تراورتن در برابر ضربه ، فشار و آتش سوزی مقاوم بوده و همچنین عایق صدا و حرارت باشد . از دیگر محاسن این تخلخل می توان به چسبندگی بیشتر سنگ اشاره کرد ؛ زمانی که یک قطعه سنگ تراورتن را به کمک سیمان می چسبانیم ، نفوذ سیمان در این حفره ها سبب می شود تا جداسازی این قطعه پس از چسباندن بسیار دشوار گردد . این مزایا ، سبب شده است که یکی از گزینه های همیشگی نمای ساختمان ها ، کف و قرنیز آن ها سنگ تراورتن باشد . زمانی که این سنگ تحت کفسابی قرار می گیرد ، با از بین رفتن یک لایه و حفره های آن ، حفره های دیگری سر از سنگ بیرون آورده و اگر بخواهیم به امید یکدست شدن تراورتن و از بین رفتن حفره ها به کفسابی آن بپردازیم ، قطعه سنگمان تمام می شود ! از این روی متخصصان کفسابی به استفاده از ماده ای به نام رزین (Resin) روی می آورند . همه ما رزین را از نزدیک دیده و آن را لمس کرده ایم . ساده ترین نوع رزین که در طبیعت نیز به وفور یافت می شود صمغ و شیره درخت کاج می باشد . این ماده سیال که دارای چسبندگی فراوان و بوئی نا مطبوع می باشد ، نوعی رزین است که با گذشت زمان سخت می گردد . یکی از مهمترین ویژگی های رزین ، مقاومت بالای آن در برابر آب و رطوبت می باشد ، از این روی در زمان های کهن از همین صمغ درختان برای پوشاندن درز قایق ، کشتی و سقف خانه ها استفاده می شده است . امروزه رزین های صنعتی که از فرآورده های پلیمری می باشند نیز همین ویژگی را دارند ، با این تفاوت که آگاهی از ساختار پلیمری آن ها سبب شده است تا کارخانجات تولید کننده آن بتوانند با غلظت و ویژگی های متنوع آن ها را به تولید انبوه برسانند . همانطور که گفته شد سنگ تراورتن دارای حفره های متعددیست و از سوی دیگر بشدت آب را جذب می کند ، در نقطه مقابل رزین ماده ایست که ویژگی های عکس آن را دارد ، ترکیب این دو ماده خروجی اعجاب انگیزی را به وجود می آورند که یکی از پرکابرد ترین پدیده های زندگی ما می باشد ، هرچند توجه چندانی به آن نمی شود ، ترکیب تراورتن و رزین . پس از فرش شدن یک مکان توسط تراورتن و کفسابی اولیه برای همسطح شدن آن ، تزریق رزین سبب می شود تا تمامی حفره های موجود در آن پرشوند و به دلیل خاصیت شیشه ای آن ، سطحی براق و یکدست بوجود آید . کفسابی این سطح طی چندین مرحله سبب می شود که مقاومت بالای تراورتن در برابر ضربه و فشار ، مقاومت بالای رزین در برابر آب پوششی مناسب برای هر سطحی شوند .
همه انسان ها در اولین برخورد با یکدیگر ، تا حدی شخصیت طرف مقابلشان را از روی البسه و وضع ظاهری وی می سنجند که اغلب وضع ظاهری بهتر منجر به بهتر قضاوت شدن می شود حتی اگر درون آن فرد چنین نباشد . این نوع نگرش را می توان به بنا ها نیز بسط داد ، دیدن ساختمانی با نمایی مجلل و پاکیزه بذر این فکر را که ساکنان این ساختمان نیز انسان هایی آراسته و منظمند را در ذهن بینندگان می کارد و از سوی دیگر نمایی نا مناسب عکس این تفکر را بوجود می آورد ، حتی اگر در واقع چنین نباشد . بنای یک ساختمان در ابتدای امر فقط حکم حفاظی برای ساکنین در برابر خطرات خارجی بود ، در امان ماندن از دست مهاجمین ، گرما ، سرما ، باران و سایر عوامل مشابه ، اما با تکامل روند خانه سازی ، انسان دریافت که نما و دیوارها نیاز به مجراهایی برای ورود و خروج نور ، هوا و صدا دارند . از این روی با تعبیه پنجره ها روی دیوارها ، نمای ساختمان وارد مرحله تازه ای شد . با گسترش شهرها و تمایل انسان به زیبایی در ذات خود ، بشر به فکر تزیین نمای محل زندگی خود افتاد . این تفکر تا قریب به 2 قرن پیش با توجه به فرهنگ و عقاید مردم هر شهر ، امکانات طبیعی آن خطه و نیازهایشان بطور کامل رعایت میشد . مثلا در شهرهای شمالی ایران ، با توجه به بارندگی فراوان و وجود جنگل های انبوه ، خانه های ساخته شده به نحوی با این 2 اِلِمان در ارتباط بودند ، خانه های کویری به دلیل شرایط جوی و وجود سنگ و خاک رس به نحوی دیگر این اصول را رعایت می کردند تا اینکه با سفر شاهان قاجاری و متجددین به غرب ، روشی نصفه و نیمه وارد فرهنگ و معماری ایرانی شد که نه ویژگی های معماری اسلامی – ایرانی را داشت و نه به درستی محاسن معماری غربی را پیاده می ساخت ، در نتیجه اکنون شاهد شهرهای کنونی کشورمان هستیم که هریک از ساختمان های آن با دیگری فرق داشته و این تضاد به حدی ناخوش آیند است که مراجع ذیصلاح – مانند شهرداری – در پی تعدیل و پاکسازی آن می باشد . از مهمترین مواد تشکیل دهنده نمای ساختمان های کنونی ایران می توان به آجر ، مرمر ، تراورتین ، شیشه ، سیمان ، گچ ، کامپوزیت ، استرچ متال یا پنل های آلومینیومی ، آهنی ، مسی و استیلی اشاره کرد . وجه مشترک همگی این مواد آلودگی آن ها در برابر آلاینده های زیست محیطی و عوامل طبیعی می باشد . همانطور که لباس یک فرد ، هرچقدر هم که پر ظرافت و گران باشد ، ولی در زمان کثیفی کم ارزش است ، نمای یک ساختمان نیز در زمان آلودگی ارزش خود را از دست می دهد ، لذا نیاز به نظافت و شستشو دارد . امروزه به دلیل وجود ساختمان های سر به فلک کشیده ، تمیز کردن این ابنیه امری کاملا تخصصیست که منجر به پیدایش پدیده نماشویی شده است . هریک از این ساختمان ها می توانند با کمک نماشویی زیبایی روز اول خود را بدست آورند . نماشویی به کمک ابزاری پیشرفته همانند واترجت و واترسندبلاست انجام می پذیرد ، افراد متخصص این کار ، علاوه بر استفاده از بالابر و داربست ، در صخره نوردی نیز ماهر بوده و به کمک طناب های مخصوص به پاک سازی نمای یک بنا می پردازند . نماشویی یکی از زیر مجموعه های کفسابی می باشد و معمولا مجموعه های کفسابی ، تیمی نیز متشکل از متخصصان نماشویی دارند . کفسابی نیز امری مهم برای حفظ زیبایی نمای داخلی ساختمان های مذکور می باشد . سطحی شفاف ، یکدست و پاکیزه کف های سنگی ، بتنی و چوبی سبب افزایش دو چندان زیبایی نمای داخلی یک ساختمان می گردد .
نماشویی به عملی اتلاق می شود که در آن ، عده ای با ابزار و روش های گوناگون ، به پاکسازی نمای بیرونی یک ساختمان ، سیستم نور پردازی و یا دکوراسیون تزئینی آن می پردازند . نماشویی که در سال های اخیر وارد مرحله جدیدی از استفاده از ابزار شده است ، با سرعت فراوان به سمت مکانیزه شدن پیش می رود . نماشویی اصطلاحیست که برای شستن هر گونه نما ، با هر جنس و ارتفاعی استفاده می شود ، ولی به دلیل اینکه آلودگی نماهای شیشه ای با انعکاس تصاویر و دوچندان نشان دادن آلاینده ها بیش از سایرین مشخص و نامطلوب است ، لذا عمده فعالیت نماشویی ، معطوف به نماهای شیشه ای می باشد . این عمل که در زبان انگلیسی Window cleaning یا window washing نامیده می شود ، با ساخت و گسترش آسمان خراش های سر به فلک کشیده در ایالات متحده به شکل امروزی رواج یافت . نماشویی در سال های ابتدایی خود ، حرفه ای به شدت خطرناک تلقی می شد ، بطوریکه در دهه 30میلادی ، در شهر نیویورک ، از هر 200 تن در حین نماشویی ، 1 نفر جان خود را در اثر لیز خوردن و یا قطع اتصالات از دست می داد . در موارد متعددی نیز بروز مشکلات در داربست های فلزی و واژگونی آن ، به یکباره عده ای نماشوی را به کام مرگ می کشاند لذا در دهه 90 میلادی و در پی لزوم فعالیت بیشتر این قشر در ساختمان های پر تعداد و بلند ، اتحادیه نماشویان نیویورک ، با وضع قوانینی داخلی و برگزاری کلاس هایی آموزشی برای اعضای خود ، میزان ایمنی و امنیت این شغل را به طرز چشم گیری افزایش دادند . این عمل در بریتانیا وضع بدتری نیز به خود گرفته بود ، چراکه بجز در اسکاتلند ، کشورهای دیگر این حوزه ( انگلیس ، ولز ، ایرلند ) ، برای نماشویی مجوزی از افراد نمی خواستند ، به همین دلیل همه کارگران می توانستند ادعا کنند که نماشوی ماهری هستند که در پس این ادعا و اشتباهات رایج به شدت مجروح شده و یا جان خود را از دست می دادند . در این قاره نیز پارلمان اروپا با وضع قوانینی (از جمله 2001/45/EC ) به دفاع از حقوق کارگران ، بهداشت و ایمنی آن ها در زمان فعالیت پرداخت که یکی از این قوانین سخت گیرانه در مورد نردبان ها بود . طبق این قوانین ، نردبان نباید اولین انتخاب برای رسیدن به نقطه مورد نظر باشد و فقط در صورت نبود راه حلی بهتر باید از آن استفاده شود . از زیر شاخه های این قانون می توان به بلندی نردبان ، وجود گیره هایی در ابتدا و انتهای آن برای ثابت ماندن ، وجود پایه های کمکی و ابزار پشتیبانی اشاره کرد. همچنین بهترین راه برای نماشویی ، استفاده از بالابرهای ایمن تعریف شد ، هرچند در تبصره هایی اشاره شده است که استفاده از این روش در برخی ساختمان های کوچک ، بصرفه و یا امکان پذیر نمی باشد و استفاده از روش هایی همچون WFP ( شستشوی پنجره با کمک لوله ای بلند و حضور اپراتور روی زمین ) با وجود مصرف آب بیشتر ، روشی ایمن تر می باشد .
در اواخر قرن نوزده و با رونق ساختمان سازی در شهرهایی نظیر نیویورک و شیکاگو ، حرفه نماشویی متولد شد . در سال های آغازین استفاده از نماشویی در ابنیه مختلف ، یکی از رایج ترین شیوه ها ، استفاده از متدی سنتی بود که نماشویان با گرفتن لبه ها و چارچوب هر پنجره ، به نظافت آن می پرداختند . با بزرگتر شدن پنجره ها و بلند تر شدن ابنیه ، تسمه هایی چرمی نیز به منظور پشتیبانی بیشتر از این افراد به آن ها متصل می شد ، اما این روش و نوع پشتیبانی پس از گذشت سالیان نچندان طولانی منسوخ شد ، چرا که با ظهور ساختمان های تمام شیشه ای ، استفاده از این روش بازدهی فراوانی نداشت . پس از آن روش های فراوانی برای نماشویی بوجود آمد که هریک دارای مزایای و معایب فراوانی بودند ، اما در این بین ، نماشویی با طناب بیشترین مقاربت عملیاتی را با نسخه سنتی فوق داشت . امروزه با افزایش طول ساختمان ها ، تعداد پنجره های آن نیز بیشتر و با وجود معماری های مفهومی ، دسترسی به برخی از نقاط آن نیز صعب العبور شده است . ادعای بیجایی نیست اگر بگوییم سخت ترین شیوه نماشویی ، همین شیوه نماشویی با طناب ( گهواره معلق و یا عنکبوتی ) می باشد . در این روش که بواسطه ساختار نچندان پیچیده شروع خود ، روشی ارزان و سریع تلقی می شود ، سیستم نگه دارنده ای در بام محل مذکور نصب می شود . پس از آن ، نماشویان با پوشیدن لباس های نگهدارنده مخصوص که به « Boatswain’s chair » نیز معروفند و نشستن بر روی این صندلی معلق ، آماده ارسال به پایین می شوند . در حین انجام این عمل ، فرود نماشوی که به کمک سیستم های دستی و الکترومکانیکی انجام می شود ، با تمیزی شیشه های هر طبقه در یک ردیف همراه است . از نکات حائز اهمیت نماشویی با طناب ، می توان به لزوم آمادگی جسمانی بالای اپراتور ، تسلط وی به امر نظافت و مدیریت بحران در شرایط اضطراری اشاره کرد . بدون در نظر گرفتن عمل نماشویی ، معلق ماند در ارتفاع به مدت چند ساعت و بواسطه حضور چند طناب محافظ امری خطرناک و دلهره آور است ، با افزایش ارتفاع میزان این سختی نیز افزایش می یابد .حال فرد مورد نظر موظف است با وجود چنین شرایطی ، تمرکز خود را به کار معطوف کرده و آن را به سرانجام رساند . از مهمترین مزایای این روش می توان به دسترسی به نقاطی اشاره کرد که با روش های دیگر امکان پذیر نمی باشد و همچنین هزینه کمتر آن در مقایسه با نصب داربست و آسانسور . اما از سوی دیگر ، نمی توان از این روش در شرایط آب و هوایی نامساعد ( وزش باد ) استفاده کرد و همچنین به دلیل شرایط موجود ، ابزار آلات و مواد مصرفی همراه نماشوی محدود بوده و نیاز به شارژ پی در پی دارد . در پایان لازم به ذکر است که پایه های نگهدارنده نماشوی که بصورت موقت نصب می شود ، پتانسیل نصب دائمی را نیز دارند و در ساختمان های نوساز در برخی مناطق ، در هنگام ساخت بنا ، محل قرار گیری و احداث این گیره ها مشخص شده و به عنوان عضوی ثابت از ساختمان ، علاوه بر تسریع در انجام
یکی از مهمترین قسمت های هر بنا ، سطح زیرین بنا در هر طبقه یا اصطلاحا «کف» آن می باشد . در طول تاریخ خانه سازی ، مواد گوناگونی برای پوشش این سطح مورد استفاده قرار گرفته است که عمدتا از مواد موجود در محیط پیرامون بنای مورد نظر و سازگار با شرایط اقلیمی آن بوده است . استفاده از سنگ ، گِل و موم در کنار تیرک های چوبی و فلزی و روکش آن با سنگ های مسطح و یا الوار های چوبی از رایج ترین این مواد بوده اند تا اینکه برای اولین بار در قرن 19 « ژوزف اسپین » بریتانیایی با استفاده از ترکیب خاصی از سیمان و آهک توانست ماده ای به نام بتن را خلق نماید . با اینکه پیش از وی نیز استفاده از سیمان رایج بود ، اما نحوه ترکیب مواد و نوع تزریق آن بود که متد جدیدی را بوجود آورد . بتنی که به بتن پورتلند معروف شد ( به دلیل شباهت رنگی به خاک جزیره پورتلند ) به یکی از پرطرفدارترین مواد اولیه ساخت بناهای مدرن مبدل گشت که کف بناهای فوق الذکر نیز از این قائده مستثنی نبودند . شن ، ماسه ، سیمان و آب از اصلی ترین مواد تشکیل دهنده بتن می باشند که تغییر در میزان هریک ، خصوصیتی منحصر بفرد در بتن بوجود می آورد که به آن اختلاط گویند. در سال های اخیر ، با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی مواد مختلف و انتظارات گوناگون از ماده خروجی ، موادی همچون دیاتومیت، رس ، فولاد، آهن ، مگنتیت و … نیز برای ساخت بتن مورد استفاده قرار می گیرند . در این ترکیب که نقش سیمان در آن اتصال و چسباندن ریزدانه های به یکدیگر بوده و آب به عنوان حلال اصلی آن ، خاصیت شکل پذیری موقتی را بوجود می آورد . استفاده از موادی برای تسریع یا تاخیر در خشک شدن و تغییر میزان ویسکوزیته این ماده نیز با توجه به شرایط ساخت و صلاحدید مهندس سازه متفاوت می باشد . استفاده از بتن و محبوبیت بالای آن در عمران و شهر سازی دلایل متعددی دارد که از مهمترین آن ها می توان به قیمت ارزان آن نسبت به دیگر مواد جایگزین آن ، در دست بودن مواد اولیه برای ساخت آن ، طول عمر بالا ، امکان استفاده در ساخت بناهای گوناگون از قبیل یک ساختمان اداری ، پل ، سد و یا بنایی یادبود و همچنین روش نچندان پیچیده ساخت و ارتباط خوب کارگران ساختمانی با ساخت این ماده اشاره کرد . بتن با توجه به ویژگی های بالا ، با اینکه دارای ساختاری مقاوم و قدرتمند می باشد ، ولی زیبایی چندانی ندارد ، در مواقعی که برای ساخت اجزای داخلی یک بنا استفاده می گردد ، به دلیل اینکه توسط لایه های فراوان پوشانیده می شود ، نیازی هم به زیبایی ندارد اما در مواقعی که به عنوان پوشش کف یک بنا استفاده می شود ، شرایط به گونه ای دیگر است . عدم بازتاب مناسب نور ، ناهمواری های احتمالی ، اصطکاک بسیار زیاد و عدم زیبایی آن از مهمترین این معایب می باشد . از سوی دیگر ، در اماکنی نظیر کارخانه ها که در آن خودرو های سنگین بطور مداوم در تردد بوده و یا در هنگام تخلیه مواد اولیه در معرض ضربه قرار دارند ، استفاده از ماده دیگری جز بتن نیز مقرون به صرفه نمی باشد . بهترین راه حل برای مساله فوق استفاده از کفسابی بتن می باشد . کفسابی این ماده سبب می شود تا تمامی پستی و بلندی های بتن از بین برود و این سطح به درجه بالایی از همواری برسد . کفسابی نه تنها از مقاومت این ماده نمی کاهد ، بلکه به تقویت نقاط ضعف آن نیز پرداخته و ترک های احتمالی را از بین می برد ، حرکت راحت تر خودروها ( در پارکینگ هایی با سطوح بتنی ) ، بازتاب بیشتر نور و در نتیجه کاهش مصرف انرژی از مهمترین فواید کفسابی بتن می باشد . از سویی دیگر ، در مواقعی نیز کارفرمایانی قصد فرش کردن سطح بتن با سنگ های تزئینی مانند مرمر یا گرانیت دارند که برای این کار نیز نمی توان از کفسابی این سطح چشم پوشی کرد . کفسابی بتن در این مواقع نیز سبب می شود تا سطح پذیرای لایه های اضافه مسطح بوده و چینش سنگ های جدید مواج نباشد ، علاوه بر آن ارتفاع استاندارد کف تا سقف نیز حفظ شود .